روش استفاده از ملاس در تغذیه دام و طیور



از ملاس بصورت های مختلف می‌توان در تغذیه دام و طیور استفاده كرد که پاشیدن ملاس رقیق شده با آب بر روی علوفه خشبی و بد خوراک متداول ترین روش استفاده از آن است.

در فرآیند تولید قند و شکر از (چغندرقند و یا نیشکر) بخشی از قندهای غیرقابل تبلور به صورت مایعی تیره رنگ به نام ملاس جدا می گردد که میزان تقریبی ماده خشک آن 75% می باشد. در کارخانه های قند بخشی از این ملاس در فرآیند تولید تفاله چغندر به آن اضافه می شود که این تفاله ها به رنگ تیره بوده و در دامداریها جهت تغذیه دام مورد مصرف قرار می گیرند. ترکیبات ملاس شامل 50% قندهای مختلف بوده و از لحاظ پروتئین (4 تا 8 درصد) فقیر بوده و ارزش پروتئینی بالایی ندارد و ترکیبات پروتئینی آن از آمین های آزاد و بتائین می باشد. میزان خاکستر ملاس بالا و حدود 10درصد است.

چگونگی استفاده از ملاس در جیره غذایی دام و طیور:

الف: خوش خوراکی ملاس بالاست و دامها با اشتهای فراوان آن را مصرف می کنند بطوریکه می توان از آن برای قسمتهایی از جیره که خوش خوراک نیست و یا در ترکیب با تمامی اجزای خوراک دام از آن استفاده کرد. در این روش ملاس بطور مستقیم و یا پس از رقیق شدن در آخور روی علوفه خشبی پاشیده می‌شود. این روش سبب افزایش مصرف علوفه توسط دام می‌شود.

ب: حل نمودن اوره در آب گرم و مخلوط کردن آن با ملاس  و پاشیدن مخلوط فوق روی غذاها در آخور.

پ: تغذیه ملاس رقیق شده و یا رقیق نشده به صورت لیسیدنی، بدین ترتیب که ملاس در ظرفی ریخته شده و چرخی در آن طوری تعبیه می‌شود که چرخ در هر بار دور زدن آلوده به ملاس می‌شود و حیوان قسمت بالایی را لیس می‌زند.

ج: افزودن ملاس به علوفه در موقع سیلاژ کردن.

د: افزودن ملاس به غذای کنسانتره‌ و پلت نمودن آن.

م: افزودن ملاس به آب آشامیدنی طیور به مقدار بسیار کم برای دفع بعضی از سموم و مواد دارویی.

بطور کلی مزایای استفاده از ملاس بشرح زیر است:

- از نظر ارزش غذایی ملاس در حدود 67% ارزش غلات را دارد و اگر با علوفه خشبی کم ارزش مخلوط شود، تقریباً معادل آنها ارزش غذایی دارد.

- قیمت ملاس از غلات پایین‌تر است.

- در دام‌هایی که دچار یبوست هستند، می‌توان از ملاس بعنوان یک ملین استفاده کرد.

- در تهیه غذاهای کنسانتره، افزودن ملاس ماهیت گرد و خاکی آنها را از بین می‌برد.

- در تهیه پلت از غذاهای آردی شکل، ملاس موجب چسبندگی ذرات شده و قوام پلت را زیاد می‌کند.

- استفاده از ملاس همراه با علوفه خشبی کم ارزش موجب افزایش خوش خوراکی آنها می‌شود و در نتیجه مصرف حیوانات افزایش می‌یابد.

- جهت کاهش غبار و ذرات ریز در جیره غذایی.

- بعنوان ماده چسبناک در تهیه پلت.

- جهت تحریک فعالیت میکرو ارگانیسم‌های شکمبه.

- برای تأمین فاکتورهای ناشناخته.

- بعنوان حامل NPN و ویتامین‌ها در مکمل‌های مایع.

- در مورد ملاس نیشکر بعنوان منبع میکروالمنتها.

- در جیره نشخوارکنندگان مقدار ملاس 10-15% جیره محدود می‌شود، بیش از 15% در جیره سبب بد شکل شدن غذا می‌شود، بطوریکه سبب ناراحتی دستگاه گوارش می‌گردد و فعالیت میکروبی شکمبه را مختل می‌سازد.

- طیور به ملاس حساس‌تر هستند، بطوریکه زیادی‌اش در جیره سبب اسهال می‌شود. مقدار محدود 5-2% است.