عواقب تراکم بیش از حد در جایگاه گاوهای دوشا چیست؟

طبق یک تحقیق، وقتی نرخ تراکم استال بالا می رود، تولید شیر گله کاهش می یابد. تراکم یکی از بخش های کلیدی محیط اجتماعی کار است و تعیین می کند که آیا نیازهای زمانی گاو برای تغذیه، استراحت، نشخوار و متعاقب آن سلامتی و تولید برآورده می شود یا خیر.

ما می دانیم که فعالیت های گروهی و اجتماعی داخل مزرعه تحت تأثیر پاسخ های تولیدی و رفتاری به نرخ تراکم قرار می گیرند. ثابت شده که تراکم جایگاه گاوهای دوره انتقال نباید بیش از 80 تا 90 درصد استال ها یا ظرفیت آخور باشد.

سئوالی که توسط بسیاری از پرورش دهندگان پرسیده می شود این است که «عواقب تراکم بیش از حد در جایگاه گاوهای دوشا چیست؟» محققان اسپانیایی دریافتند که وقتی نرخ تراکم استال بالا می رود، تولید شیر گله کاهش می یابد. تراکم یکی از بخش های کلیدی محیط اجتماعی کار است و تعیین می کند که آیا نیازهای بودجه زمانی گاو برای تغذیه، استراحت، نشخوار و متعاقب آن سلامتی و تولید برآورده می شود یا خیر.                                                     

«ازدحام رفتار را تغییر می دهد»                                                      

میزان مصرف ماده خشک برآیندی از تعداد وعده ها، طول وعده و سرعت خوردن می باشد. هدف، تعداد وعده های بیشتر و سرعت خوردن کمتر است ولی دستیابی محدود به خوراک و رقابت های فشرده باعث می شود گاوها برعکس، وعده های کمتر و سرعت خوردن بالاتری داشته باشند. در صورت تداوم این وضعیت، این الگوی خوراک منجر به کاهش سلامت شکمبه و کاهش بازده خوراک خواهد شد. وقتی نرخ تراکم در یک جایگاه بالا می رود تعداد برخوردهای تهاجمی افزایش می یابد. گاوها در ازدحام زیاد، زمان کمتری را به دراز کشیدن و زمان بیشتری را به ایستادن در خارج از استال می پردازند.                 

آنها 25 درصد سریعتر خوراک می خورند و بعد از خوراک خوردن زودتر دراز می کشند. رقابت بر سر آخور دلیل 88 درصد جابه جائی ها از سرآخور است که نشان می دهد افزایش دسترسی به خوراک در اولویت بالائی برای گاوها قرار دارد. موفقیت در رقابت بر سرآخور براساس میزان تمایل گاو به خوردن متفاوت است. علاوه بر اینکه رفتار تغذیه ای تغییر یافته، تراکم بالا ممکن است فعالیت نشخوار و درصد چربی شیر را کاهش و شمار سلول بدنی را افزایش دهد. اگر چه تفاوت های قابل ملاحظه ای در بین تحقیقات وجود دارد ولی نشان داده شده که در نرخ های تراکم بالاتر از 120 درصد، زمان استراحت کاهش می یابد. استراحت یک عاملی کلیدی است و تحقیقات زیادی نیاز به استراحت را در حدود 11 تا 12 ساعت در روز اعلام کرده اند. گاوها در تلاش برای جبران استراحت از دست رفته زمان خوردن را قربانی می کنند و ترجیح می دهند در راهروها به دنبال آخور باشند تا این که سرآخورهای شلوغ، خوراک بخورند.

تحقیقات نشان داده اند که زمان استراحت گاوها، همزمان با افزایش نرخ تراکم به ویژه در افزایش های بالاتر از 115 تا 120 درصدی کاهش می یابد. تفاوت های قابل ملاحظه ای در بین تحقیقات وجود دارند چون پاسخ به نرخ تراکم در بین مزارع متفاوت است. اما تحقیقاتی که کاهش زمان استراحت را در نرخ های تراکم بالاتر از 120 درصد گزارش کرده اند دامنه این کاهش را 45 دقیقه تا 2 ساعت اعلام نموده اند. تحت این شرایط گاوها جابه جائی بیشتری را از آخور به استال انجام می دهند و بعد از برگشتن از سالن شیردوشی، آنها از غذا خوردن می گذرند و دراز کشیدن را انتخاب می کنند. ما به این نتیجه رسیده ایم که در جایگاه های با تراکم بالا، بهترین معیار برای ارزیابی راحتی گاو شاخص استفاده از استال می باشد. میزان این شاخصی از تقسیم تعداد گاوهائی که در استال دراز کشیده اند به گاوهایی که در استال ایستاده اند و در حال خوردن خوراک نیستند، به دست می آید. اگر به فرمول این شاخصی دقت کنید مشاهده می کنید که شما به وسیله آن می توانید به نسبت گاوهائی که در حال استراحت هستند به گاوهائی که در راهروها ایستاده اند دست پیدا کنید. تراکم بالا، نشخوار را به میزان 10 تا 20 درصد کاهش می دهد. گاوهای دوشائی که از جیره های کاملا متوازن استفاده می کنند بایستی 8 تا 9 ساعت در روز نشخوار کنند. نرخ تراکم تحقیقات 130 تا 140 درصد در استال ها وآخورها نشخوار را به میزان 1 تا 2 ساعت در روز کاهش می دهد. تحقیقات نشان داده اند که گاوها زمان کمتری را به دراز کشیدن که بهترین حالت برای نشخوار است اختصاصی می دهند. ما باید روی رابطه بین تراکم بالا و عوامل مدیریتی که نشخوار را کاهش می دهند مانند گروه مخلوط از شکم های مختلف، تنش گرمائی و ... بیشتر تمرکز کنیم.

محققان در مؤسسه ماینر نشان دادند که چنانچه نرخ تراکم استال از 100 به 142 درصد افزایش یابد، درصد چربی شیر کاهش و شمار سلول بدنی افزایش می یابد. در واقع گاوهائی که در جایگاه های پر ازدحام هستند سرعت خوردن خود را 25 درصد افزایش و زمان نشخوار را یک ساعت در روز کاهش می دهند که باعث کاهش چربی شیر می شود. گاوهائی که در جایگاه های پر تراکم هستند جمعیت بیماری زائی بیشتری را در محیط اطراف خود تجربه می کنند و سر پستانک ها بیشتر در معرض عوامل بیماری زا قرار می گیرند و ممکن است سامانه ایمنی آنها سرکوب شود. این تغییرات اثر منفی مشاهده شده تراکم بالا روی کیفیت شیر را توضیح می دهد. در همه تحقیقات ثابت شده که نرخ تراکم نمی تواند باعث تغییر در ترکیبات شیر گردد و ما باید درک بهتری از نوع شرایطی که باعث تغییر ترکیبات شیر می شوند داشته باشیم. ممکن است اثر متقابلی بین نرخ تراکم و جیره وجود داشته باشد. تصور می شود که مصرف جیره ای که حاوی اسیدهای چرب غیراشباع بالاتر یا NDF مؤثر فیزیکی کم باشد می تواند به راحتی ترکیبات شیر را در نرخ های تراکم بالا افزایش دهد. محققان آمریکایی اطلاعات 153 گاوداری را در تلاش برای شناسائی مؤثرترین عوامل در عملکرد تولیدمثلی بررسی کردند. این محققان دریافتند که وقتی فضای آخور از 60 به 30 سانتیمتر کاهش می یابد، درصد گاوهای آبستن در روز 150 شیردهی، به نصف می رسد و از 75 به 35 درصد کاهش می یابد. علاوه بر این نرخ گیرائی کاهش یافته، با نرخ تراکم بالاتر در ارتباط است.    

گاوهای مغلوب زودتر آسیب می بینند                                           

با وجودی که محققان نشان داده اند که نرخ تراکم استال تا حد 120 درصد ممکن است تأثیر منفی روی رفتار گاو نداشته باشد ولی ما مشاهده کردیم که نرخ تراکم تلیسه های شکم اول در جایگاه های مخلوط و گاوهای لنگ تحت تأثیر منفی تراکم حتی 1/3 درصد نیز قرار می گیرند. علاوه بر این ما بایستی تفاوت در نرخ تراکم در جایگاه های 4 و 6 ردیفه را بررسی کنیم. جدول، تغییرات مشاهده شده در رفتار گاو و خسارات اقتصادی ناشی از آنها را نشان می دهد.

 نرخ های تراکم توصیه شده برای گاوها عبارتند از:

گاوهای انتظار زایش و گاوهای تازه زا:                                                 

کمتر یا مساوی 80 درصد فضای آخور (75 سانتیمتر به ازا هر گاو)

گاوهای دوشا در جایگاه های 4 ردیفه: نبایستی بالاتر از 115 تا 120 درصد استال ها باشد. جایگاه مخلوط شده تلیسه های شکم اول و گاوهای بالغ نباید نرخ تراکم بالاتر از 100 درصد داشته باشند.

گاوهای دوشا در جایگاه های 6 ردیفه:

اطلاعات زیادی در دسترسی نیست، ما اگر بخواهیم جانب احتیاط را رعایت کنیم تراکم نباید بیش از 100 درصد استال ها باشد چون فضای آخور در محدوده  شلوغی قرار می گیرد. از نظر گاوها، نرخ تراکم احتمالا کمتر از دسترسی آسان به منابعی مانند خوراک و استال اهمیت دارد.  ما باید اطمینان حاصل کنیم که دسترسی به آب، خوراک و استال در 24 ساعت شبانه روز وجود دارد.